در دنیای ماشینی که همه چیز از تعادل وتوازن خارج شده است، تلاش های بی وقفه مادی گرایانه صورت میگیرد ، خستگی ها جبران ناپذیر شده است ، روحیه انسانها بسیار پایین آمده است و بیمارهای روانی میرود تا گوی سبقت را از سایر امراض برباید. در دنیایی که فقر و تنگ دستی ، جنگ و خونریزی ، فساد و تباهی هر روز رو به افزایش است و سیر صعودی میپیمایدبه نظر میرسد چیزی جز پشتوانه معنوی ، نیک اندیشی و جز تغییر و تحول درونی نمیتواند بشر را از این همه نابسامانی از هم گسیختگی و از هم پاشیدگی روانی نجات دهد. و این طور میتوان نتیجه گرفت که متکی بودن به منبع غایی و متعالی و توکل و ایمان به خدا کلید نجات بشریت است.
تعریف معنویت:
معنویت مرحله ای است که درآن معنا، امید، آسایش و آرامش درون را در می یابیم.
بسیاری از افراد از طریق اعتقادات مذهبی به آن دست می یابند. برخی آن را از هنر و ارتباط با طبیعت مثلا تماشای یک دریای آرام و زیبا در یافت میکنند. گروهی هم آن را در روابط اجتماعی ، یا اصول و ارزهایشان می یابند.
یکی از تاثیرات مهم معنویت در زندگی ارتقا سلامت است.
اعتقاد و ایمان به خدا و انجام اعمال ومناسک مذهبی توسط افراد، نقش موثری در سلامت روانی و جسمانی آنها دارد و در شکل گیری شخصیت و سبک زندگی سالم نقش مهمی ایفا میکند.
تاثیرات ایمان و امید در زندگی فردی و اجتماعی:
- آرامش : امید هر انسانی است .قرآن کریم در میان امواج نگرانی ها و اضطراب ها ، امید به خدا و ذکر او را به عنوان برترین داروی آرامش بخش معرفی میکند. ( الا به ذکر الله تطمئن القلوب) آگاه باشید که تنها با یاد خدا دلها آرام میگیرد و اضطراب ها مهار میشود.
- انبساط خاطر و شادمانی: از دیگر نشانه های امید به زندگی خوش بینی به جهان و خلقت هستی است ، زیرا افراد با ایمان و امیدوار ، آفرینش خودو جهان را هدفدار میبیند، چنین فردی زمینه ترقی و تعالی را برای خودو افراد دیگر فراهم میکند.
- افزایش انرژی روانی و قدرت سازگاری: امید این اثر را دارد که انرژی روانی انسان را افزایش دهد و باعث شود که او بر تلاش برای رسیدن به مقصد بیفزاید. تقویت هوش هیجانی در افراد باعث سازگاری بهتر با جامعه و اجتماع خواهد شد و فرد در این وضعیت از آرامش بیشتری برخوردار خواهد بود.
- کاهش ترس و اضطراب: کسی که خداپرست است میداند که سررشته همه امور به دست خداست و اوست که انسان را از خواری گناه به وسیله توبه به اوج عزت و سربلندی میرساند پس کمترین دلیلی برای ناامیدی نمی ماند. همچنین باید انتظاراتمان را ازخود و اطرافیان قابل دسترس و متناسب با تلاش و فعالیتهایمان باشد تا دچار ناکامی وبه تبع آن ناامیدی نشویم .
- بالا بردن قدرت تصمیم گیری ومشارکت اجتماعی: از نظر شناختی – اجتماعی امید ارتباط نزدیکی با تصمیم گیری شناختی دارد . زیرا امید میتواند در شرایط بحرانی فرد را وادار به تصمیم گیری کند ، مانند ریسک کردن در موقعیت واقعی.
- بالا بردن ظرفیت انسان در مورد مرگ: از نظر روانشناسان بیشتر بیماری های روانی ناشی از ناراحتی ها ی روحی و تلخ زندگی در افراد بی ایمان و ناامید دیده میشود. امید در انسان نیروی مقاومت می آفریند . تلخی ها را شیرین و سختی ها و حتی مرگ را در نظر او بی اهمیت جلوه میدهد.
گرد آورنده: فاطمه دهقانیان
روانشناس مرکز مشاوره دانشگاه شیراز ،
مشاور دفتر ارتقا تحصیلی دانشکده علوم اجتماعی